Che fece .... il gran rifiuto

Che fece .... il gran rifiuto

ετος καβάφη…και πάντα βρίσκεις να σχολιάσεις κάτι μέσα από τα ποιήματά του, πάντα κάτι απ’ αυτά θα μας θυμίσει την τρέχουσα πραγματικότητα, τις πεζές κι ανήσυχες μέρες μας, τις μέρες τούτες που ταράζεται ο νους από αγέρηδες περίεργους που φυσούν από τον ανατολικό μυχό της Μεσογείου, αγέρηδες που παρασέρνουν το συναίσθημα, τη λογική και το μυαλό, το καθετί που ξέχωρα μας τοποθετεί από τα άλλα έμβια του πλανήτη όντα.

Che fece .... il gran rifiuto

Σε μερικούς ανθρώπους έρχεται μια μέρα

που πρέπει το μεγάλο Ναι ή το μεγάλο το Όχι

να πούνε. Φανερώνεται αμέσως όποιος τόχει

έτοιμο μέσα του το Ναι, και λέγοντάς το πέρα

πηγαίνει στην τιμή και στην πεποίθησί του.

Ο αρνηθείς δεν μετανοιώνει. Aν ρωτιούνταν πάλι,

όχι θα ξαναέλεγε. Κι όμως τον καταβάλλει

εκείνο τ’ όχι — το σωστό — εις όλην την ζωή του.

Συνειρμοί…

Κι εκείνη στέκει ρωμαλέα κι ακίνητη στην άκρη της Μεσογείου, η Κύπρος. Απορούσα γη και γη “άπορη” από αιώνες διαγουμίσματος. Βουβή κι ανήμπορη να καταλάβει τις τόσες διαμείψεις για το σαρκίο της. Η ομορφιά της τη σκλαβώνει, τάχατες, ή ότι νύφη είναι πολύφερνη; Το θέμα της, θέμα ολονών… Το θέμα της, θέμα δικό της… Αστράφτουν σαν καμουτσίκια, δουλεύουν οι γλώσσες σα φίδια σε σφιχταγκάλιασμα, πάνε κι έρχονται τα γνωμικά, ανοίγουν τα κιτάπια οι σοφοί και κερνούν σοφίες, μιλάνε οι θιασώτες μιας κάποιας ρεάλ πολιτίκ με την ξενοιασιά του ψυχρού ατσαλιού, μιλάνε και οι εθνοπατέρες, οι σαράφηδες ιδεών (που ποτέ δεν εξαργύρωσαν τον εαυτό τους, πάντα τους άλλους ξαργυρώνουν), μιλάνε όλοι, όλοι. Τι να προλάβει το έρμο νησί να συλλογιστεί με τόσο σαματά.

Έλα, όμως, που ούτε το χέρι πάει εύκολα στην καρδιά, τη γνώμη της να πάρει, ούτε το μυαλό ξεκάθαρα δουλεύει. Κι όταν η ώρα έρχεται για το μεγάλο Ναι ή το μεγάλο το Όχι, αρχίζουν οι σειρήνες της δήθεν γνώσης, οι μαστροποί της αλήθειας, μιλούν με λόγια τάχα σοβαρά: «Να μην πρυτανεύσει το συναίσθημα», «Το Ναι είναι η μόνη εφικτή λύση», «Το Όχι θα είναι η μόνη σωστή λύση»… Λέξεις, ουσιαστικά κι επίθετα ατάκτως ερριμμένα. Μιλάνε για τη στάση ζωής  που πρέπει να κρατήσει ο κυπριακός λαός. Ένας λαός που πέρασε από συμπληγάδες πειρατών και Αράβων, πλήρωσε φόρους σε Άραβες και Βυζαντινούς (ναι, ναι στους ορθόδοξους Βυζαντινούς, τους γνωστούς προγόνους μας, ξέρετε τώρα εσείς), ξεπουλήθηκε στους Ιωαννίτες, στον Πάπα, στους Τούρκους, στη Μεγάλη Βρετανία. Μέχρι και οι θλιβεροί δικτάτορες πήγαν να τη “σώσουν”. Τι να πεις σ’ αυτόν τον λαό; Απάνω που πάει να αποφασίσει, απάνω που πάει να δεχτεί τις επιπτώσεις της όποιας στάσης του και να νιώσει τι σόι γεύση έχει η δύναμη ν’ αποφασίζει, ορμάνε τα κοράκια, πολύχρωμα και πολύξερα να του πάρουν τη μπουκιά από το στόμα.

Και στέκει εκεί πάνω στο νησί του, με τους στρατούς τους επίσημους, με τις στρατιές των ξεπεσμένων εθνικοφρόνων, των ρεάλ πολιτικών και κολλυβιστών χαρτογιακάδων, αντάμα με όλους τους έμπορους των εθνών, στέκει, ενεός, παρακολουθεί, με την καρδιά του να χτυπάει στον ίδιο ρυθμό κι από τις δύο πλευρές του συρματοπλέγματος. Στον ίδιο ρυθμό: Κύ-προς, Ki-bris, Κύ-προς, Ki-bris. Και ξέρει πως το μεγάλο Ναι ή το μεγάλο το Όχι δική του είναι υπόθεση.

Και η λύση; Μπροστά μας ήτανε και είναι προ αμνημονεύτων ετών. Μόνο που εμείς και οι άλλοι τη φαρμακώσαμε, με αιώνες φαρμάκι, γενιές φαρμάκι. Και τη φαρμακώσαμε με τον πιο επαίσχυντο τρόπο που μπορεί να φανταστεί ανθρώπινος νους. Τη βαφτίσαμε “ιδανική”, και ως εκ τούτου ανέφικτη. (Κι ας λέμε ότι η γλώσσα δεν έχει δύναμη. Έχει δύναμη· και μάλιστα φονική. Όλα μέσα της κυοφορούνται.)  

Θλιβερή θα παραμένει αυτή η ιστορία με την επίλυση του κυπριακού ζητήματος. Θλιβερή, σαν την απατηλή κι επίπλαστη “πραγματικότητα” που μας περιβάλλει. Αυτή που βαφτίσαμε πραγματικότητα.

Πάνω από το Τρόοδος ανέτειλε νύχτα με δυο φεγγάρια. Εκείνο του Ναι και τ’ άλλο του Όχι. Στον Άρη μόνιμα σκιάζουν με τη χλομάδα τους ο Δείμος και ο Φόβος.

Μόνο που ο γέρο Αλεξανδρινός παραφυλάει πίσω από το παραπέτασμα της Ιστορίας, έτοιμος να προσφέρει βοήθεια, με λόγια λίγα, απλά, συμμαζεμένα, εμβληματικά για την ανεξαρτησία του ατόμου, για την ασυμβίβαστη στάση απέναντι στις μαζοποιημένες λύσεις των σουπερμάρκετ της παγκοσμιοποίησης. 

Γρηγόρης Ν. Κονδύλης

16 Απριλίου 2004